- Banner được lưu thành công.
Sông Long Đại bắt nguồn từ phía Tây dãy Trường Sơn của tỉnh Quảng Bình. Con sông dài chỉ khoảng 100km nhưng có đến hơn 100 thác nước lớn nhỏ. Sông có độ dốc cao, nước cuồn cuộn, uốn lượn như rồng cuốn rồi đổ về đồng bằng qua các xã Trường Xuân, Xuân Ninh và Hiền Ninh (huyện Quảng Ninh), gặp dòng Kiến Giang ở ngã ba Trần Xá, rồi cùng dòng Kiến Giang hòa vào dòng Nhật Lệ đổ ra cửa biển ở địa phần thành phố Đồng Hới.
Long Đại có nghĩa là “rồng lớn”, giọt nước đầu tiên của Long Đại ở trên đỉnh cao 1.001m, thuộc xã Kim Thủy, huyện Lệ Thủy, bên Tây Trường Sơn. Người Bru - Vân Kiều gọi tên núi và một phần khác của dãy Trường Sơn là núi Răng Lược. Nơi họ sống có chỏm núi bốn mái, một chỏm đổ về phía Lào, một chỏm đổ về phía Bắc, một chỏm đổ về phía biển và một chỏm đổ về phía Nam, được gọi tên là Răng Lược trung tâm. Núi Răng Lược như một báu vật vô giá của người Bru - Vân Kiều ở Làng Ho, nó tượng trưng cho sức mạnh bền bỉ của con người ở bản làng xung quanh, đó cũng là ngọn núi đoàn kết và thủy chung của những tộc người sống ở vùng biên giới Lào - Việt.
Từ dãy Răng Lược, người Bru - Vân Kiều có nhiều truyền thuyết và tục lệ, thể hiện qua các lễ hội, sinh hoạt dân gian từ dưới suối, trên rẫy, khi sinh nở và lúc qua đời. Một trong số đó là truyền thuyết lạ lẫm về nòi giống của họ: Từ rất xa xưa, Giàng đã sai thần Tha Xa Vắn cùng nữ Thơ Ly Chăn xuống khai phá đất đai. Hai người yêu nhau, sinh con đẻ cái ở vùng đất Làng Ho, tạo ra hậu thế Bru - Vân Kiều phía Việt Nam và Lào. Có người kể rằng, hai vị thần này tạo ra dòng sông Long Đại để con cháu họ được hưởng dòng nước mát quê hương và có nước tưới tắm cây cối, trồng rẫy, sinh tồn. Với họ, Long Đại rất linh thiêng.
Trong chiến tranh, dòng Long Đại cùng với quân và dân ta oằn mình gánh chịu không biết bao bom đạn của kẻ thù. Trên dòng sông này có hai bến phà: bến phà Quán Hàu nối đôi bờ sông Long Đại, thông tuyến cho quốc lộ 1A đoạn qua địa phận Quảng Bình; bến phà Long Đại ngày xưa lại thông tuyến cho cung đường Tây Trường Sơn, nằm phía Tây Quảng Bình.
Hai bến phà này nổi tiếng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, là những điểm địch bắn phá ác liệt nhằm cắt đường tiếp tế của hậu phương miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Nhân dân nơi đây có truyền thống anh hùng với khẩu hiệu “Xe chưa qua nhà không tiếc, đường chưa thông không tiếc máu xương”. Mỗi tấc đất, mỗi bến đò hay bản làng nơi đây nay vẫn còn dấu tích quá khứ hào hùng.
Ngược dòng Long Đại là một trải nghiệm rất thú vị. Dọc hai bên bờ sông là những bản làng của người Bru - Vân Kiều sinh sống, cùng những di tích lịch sử như đền tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ Trường Sơn, bến phà Long Đại, danh thắng núi Thần Đinh,… hay những ngọn núi trùng điệp với nhiều hình thù, sắc thái tạo nên những bức tranh thủy mặc đẹp đến mê hoặc.
Long Đại có hơn 100 thác nước lớn nhỏ, là điều kiện thuận lợi để làm thủy điện bậc thang, nhưng đã không được phép xây dựng để bảo vệ môi trường. Vì vậy, hệ thống núi đá vôi cũng như các loài động thực vật bản địa, những loài thủy sinh đặc hữu được bảo tồn nguyên vẹn, tạo nên một cảnh sắc thanh bình và hoang sơ, một quang cảnh hiếm hoi của các con sông Việt Nam.
Vẻ đẹp của dòng Long Đại (Ảnh: Internet)
Sông Long Đại bên núi đá vôi, bản Bến Tiêm, xã Trường Sơn (Ảnh: Internet)
Thiên nhiên kỳ thú hai bên sông Long Đại (Ảnh: báo Quảng Bình)
Quang cảnh xã Trường Sơn nằm bên dòng sông Long Đại (Ảnh: Tư liệu)